Lloyd Shapley

Lloyd Shapley (d. 19 Haziran, 1923) , tanınmış ABD'li matematikçi ve iktisatçıdır. Emekli olmuş ve halen Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles'de Matematik Bölümü ve İktisat Bölümü'ne bağlı olarak şeref "emeritüs profesörü" çalışmaktadır. Tanınmış teori katkılarımatematiksel iktisat alanında, özellikle oyun kuramı konusundadır.

Bu konuda çalışan bilimciler tarafından, 1940'li yıllardaki von Neumann ve Morgenstern'in öncü çalışmaları yanında, Lloyd Shapley'i oyun kuramının canlı baş temsilcisi olarak kabul edilmektedir. 

Ekim 2012'de "Dengeli tahsis edilme kuramı ve piyasa tasarımı uygulaması" konusundaki orijinal katkıları dolayısıyla Alvin E. Roth ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.

Yaşamı ve kariyeri

Lloyd Shapley 2 Haziran 1923'de Cambridge, Massachusetts, ABD'de doğdu. Babası tanınmış astonomi bilimcisi Harlow Shapley idi. İlk ve ikinci derecede eğitiminden sonra Harvard Üniversitesi'nde üniversite eğitime başladı. Fakat II. Dünya Savaşı sürdüğü için 1943'de askere alındı. Aynı yılda Amerikan Ordu Hava Kuvvetleri'de çavuş olarak Chengdu, Çin'e gönderildi. Burada iken Sovyet Rusya ordusunun kullandığı hava durumu şifrelerini çözmesi dolayısıyla Amerika "Bronz Yıldız" madalyası ile şereflendirildi.

Savaşın sona ermesinden sonra Amerika'ya dönüp 1948'de Harvard Üniversitesi Matematik bölümünden mezun olup A.B. üniversite diplomasi aldı. Bundan sonra Amerikan ileri teorik araştırma merkezlerinin başında gelen Rand Corporation"'da bir yıl çalıştı. Sonra 1950'de [[Princeton Üniversitesi]'nde çalışıp tez hazırlayarak 1953'de doktora (Ph.D) derecesini kazandı. Tezinde ve doktora sonrasında araştırma konusu İngiliz iktisatçı Francis Ysidro Edgeworth tarafından ortaya çıkartılan fikirleri geliştirip oyun kuramı alanında çözüm kavramları olan Shapley değeri ve oyun çekirdeği (core) kavramlarını ortaya atıp geliştirmek oldu. Doktorasını aldıktan sonra bir süre Princeton'da öğretim üyeliği yaptı. Sonra 1964'den 1981'e kadar kariyerini Rand Corporation'da devam ettirdi. 1981'de emekli oldu, ama "(UCLA) Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles"'de Matematik Bölümü ve İktisat Bölümü'ne bağlı olarak şeref "emeritus profesörü" olarak çalışmalarını devam ettirmektedir.

Ödüller ve Șeref Üyelikler

·         1944: Amerikan Ordusu Hava Kuvvetleri B"ronz Yıldız" madalyası

·         1951–52: Procter Şeref Üyesi, Princeton Üniversitesi,

·         1967: Şeref Üyesi, Ekonometri Cemiyeti,

·         1974: Şeref Üyesi, Amerika Sanartlar ve Bilimler Akademisi

·         1979: Üye, Birleşik Amerika Milli Bilimler Akademisi

·         1981: John von Neumann Kuram Ödülü

·         1986: Şeref Doktorası Kudüs İbrani Üniversitesi

·         2002: Şeref Üyesi: İNFORMS (Yöneylem Araştırması ve İşletme Bilimleri Enstitüsü)

·         2007: Seçkin Şeref Üyesi: Amerikan İktisat Cemiyeti

·         2011: Sveriges Riksbank, İktisat Nobel Ödülü